Zdumiewająca jest nasza niepamięć o wielkich polskich odkrywcach. W 2015 r. roku przypada 770 rocznica pionierskiej wyprawy ogromnie istotnej dla kontaktów między Europą a Azją. Wymagała heroicznej odwagi. Wypełniała białe plamy na mapach. Udział w niej wziął nasz wykształcony rodak - franciszkanin Benedykt Polak.
Benedykt Polak wyruszył w 1245 r. z Wrocławia jako towarzysz tłumacz i przewodnik legata papieskiego - Włocha Jana da Pian Carpini, na dwór chana Imperium Mongołów. Imperium to sięgało wówczas od Oceanu Spokojnego po Węgry. Ci dwaj posłańcy dotarli na dwór chana, wrócili w 1247 r. i podróż tę opisali. Powstałe wtedy relacje były pierwszymi dla Europejczyków opisami azjatyckiej cywilizacji, która dekadę wcześniej podbiła Ruś (obecnie Ukraina), a spotkawszy obojętność Europy wobec tego aktu agresji, najechała Węgry i Polskę, budząc postrach ogromem okrucieństwa.
Podróż ta łączy wiele krajów. Legat papieski Jan pochodził z Pian Carpini – obecnego Magione w Umbrii. Poselstwo wyruszyło z Lyonu przez tereny Francji, Niemiec, Czech, Polski, Ukrainy, Kazachstanu, Mongolii.
O tym, że postać Benedykta Polaka może łączyć, o zainteresowaniu nią świadczy bibliofilskie wydanie relacji Benedykta Polaka w języku łacińskim, polskim, kazachskim i rosyjskim, które zawdzięczamy Ambasadzie Kazachstanu w RP. Przedsłowie do niej napisał ówczesny ambasador Kazachstanu w Polsce.
Po raz pierwszy relacja Benedykta Polaka została u nas opublikowana dopiero w 1986 r. Przetłumaczył ją wrocławski prawnik i pasjonat historii, postać barwna, Andrzej Jochelson.
Znamienny dla naszej niepamięci narodowej jest fakt że lepiej znany jest u nas wenecjanin Marco Polo, który właśnie zasłynął z podróży do Wielkiego Chana Mongołów, a urodził się dziewięć lat po wyruszeniu na wyprawę Benedykta Polaka!
Z inicjatywy Oddziału Polskiego The Explorers Club, Stowarzyszenia, którego jednym z zadań jest upowszechnianie polskich odkryć i odkrywców, 28 maja 2014 r. na zamku w Łęczycy podpisane zostało Porozumienie o powstaniu NAGRODY im. BENEDYKTA POLAKA. Utworzyli go sygnatariusze, którzy utworzyli Kapitułę: przedstawiciele Oddziału Polskiego The Explorers Club, Urzędu Miasta Łęczycy, Starostwa Powiatowego w Łęczycy i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Podpisanie porozumienia o Nagrodzie Benedykta Polaka na Zamku w Królewskim Mieście Łęczyca 28 maja 2014 r.
Benedykt z Janem odwiedzili w drodze do chana ten silny wówczas ośrodek państwowości polskiej,
w którym odbywały się pierwsze sejmy.
Od lewej: Łukasz Wasiak - specjalista ds. promocji i dokumentacji muzealnej Muzeum w Łęczycy, prof. Ryszard Grygiel - Dyrektor Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Andrzej Borucki - Dyrektor Muzeum w Łęczycy, Krystyna Pawlak - Wicestarosta Powiatu Łęczyckiego,
prof. dr hab. Włodzimierz Mędrzecki - Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Wojciech Zdziarski - Starosta Powiatu Łęczyckiego, prof. dr hab. Leszek Zasztowt - Towarzystwo Naukowe Warszawskie, prof. dr hab. Paweł Haensel Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Massimo Mazzini – Instytut Kultury Włoskiej, Monika Rogozińska – Prezes Polskiego Oddziału The Explorers Club,
prof. dr hab. Mariusz Ziółkowski - Wiceprezes Polskiego Oddziału The Explorers Club,
Tomasz Grzywaczewski – członek Oddziału Polskiego The Explorers Club, Andrzej Olszewski - Burmistrz Miasta Łęczyca, Wojciech Czaplij - Zastępca Burmistrza Miasta Łęczyca.
Celem Nagrody jest pokazanie znaczenia naszego kraju w dialogu międzykulturowym, nawiązywaniu kontaktów dyplomatycznych, promocja postaci Benedykta Polaka.
Nagroda finansowa przyznawana ma być co roku dla:
- obywatela polskiego za wybitne osiągnięcia eksploracyjne i badawcze na ziemi, w morzu, kosmosie.
- dla obcokrajowca za współpracę z badaczami polskimi.
W przyszłości pragnęlibyśmy także przyznawać grant dla młodego badacza.
Uroczysta ceremonia wręczenia Nagrody wraz z koncertem odbywać się będzie w XII klejnocie architektury - w. Archikolegiacie w Tumie, słynącej ze wspaniałej akustyki, a rycerskie przyjęcie na dziedzińcu zamku w Łęczycy. Pierwsza edycja odbędzie się w maju 2015 r. jeśli znajdziemy stałe finansowanie Nagrody.